ЦІТОЎ ЛЕАНІД ПЯТРОВІЧ
(1946)

ЦІТОЎ ЛЕАНІД ПЯТРОВІЧ (3.10.1946, в. Міхайлавічы Горацкага раёна), беларускі вучоны ў галіне імуналогіі, алергалогіі, мікрабіялогіі і вірусалогіі. Член-карэспандэнт НАН Беларусі (2000), доктар медыцынскіх навук (1991), прафесар (1993), акадэмік Расійскай акадэміі медыцынскіх навук (2004) і Расійскай акадэміі медыка-тэхнічных навук, Ганаровы прафесар амерыканскага каледжа алергіі, астмы і імуналогіі, член Еўрапейскай акадэміі алергалогіі і клінічнай імуналогіі (2003). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (2000).

Скончыў Мінскі медыцынскі інстытут (1975). З 1978 г. асістэнт, дацэнт, загадчык лабараторыі, загадчык кафедры Мінскага дзяржаўнага медыцынскага інстытута. З 1995 г. дырэктар Беларускага навукова-даследчага інстытута эпідэміялогіі, з 2009 г. загадчык лабараторыі РНПЦ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі.

Старшыня Рэспубліканскага навуковага таварыства імунолагаў і алерголагаў (1986-2000), з 1995 года і па сучасны момант узначальвае Беларускае навуковае медыцынскае таварыства эпідэміёлагаў, мікрабіёлагаў і паразітолагаў, з 2000 г. – прадстаўнік Федэрацыі еўрапейскіх мікрабіялагічных арганізацый (FEMS) у Беларусі.

З’яўляецца членам рэдакцыйных саветаў шэрагу міжнародных журналаў (Health (CША), Journal of Medical Microbiology (Иран), Central European Journal of Immunology (Польша), Журнал микробиологии, эпидемиологии и иммунобиологии (Россия), Проблемы вирусологии (Россия), айчынных навуковых журналаў (Здравоохранение, Известия НАН Беларуси, серия медицинских наук, Медицина) і іншых.

Яму належыць ініцыятыва стварэння іммуналагічнай службы Беларусі Звыш 15 гадоў ён з’яўляўся галоўным імунолагам Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.

У 1994 г. у якасці эксперта ўдзельнічаў у рабоце міжнароднай камісіі па ацэнцы медыцынскіх наступстваў самай вялікай у свеце аварыі на хімічным заводзе ў г. Бхапал (Індыя). Распрацаваў канцэпцыю стварэння іммуналагічнай службы аховы здароўя краіны (1991-1992 гг.). У 1996 г. На аснове дасягненняў малекулярнай біялогіі абаснаваў стратэгію развіцця медыцынскай біятэхналогіі. Аўтар нацыянальнай праграмы «Імунапрафілактыка».

Аўтар звыш за 500 навуковых прац, у т.л. 3 манаграфій, 28 патэнтаў і аўтарскіх пасведчанняў на вынаходніцтвы. Навуковыя працы па біялогіі і малекулярнай генетыцы патагенных і умоўнапатагенных мікраарганізмаў, механізмаў натуральнага і спецыфічнага супрацьінфекцыйнага і супрацьпухліннага імунітэту, уплыву іанізуючага выпраменьвання на імунную сістэму, па вывучэнні натуральнага імунітэту пры першасна-хранічных інфекцыйных захворваннях дыхальнага тракту, туберкулёзе, траўме, аўтаімунных і алергічных захворванняў. і інш.

Узнагароджаны медалём «За доблесную працу» (1971), Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь (1996), Ганаровай граматай НАН Беларусі, Ганаровай граматай Мінистэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь, знакам «Выдатнік аховы здароўя Рэспублікі Беларусь»

Дзяржаўная прэмія Беларусі 2002 г. за цыкл навуковых прац «Новыя тэхналогіі прафілактычнай і экалагічнай медыцыны».

Асноўныя публікацыі:
Слоўнiк па агульнай i медыцынскай вiрусалогii. – Мінск, 1995 (у суаўт.).
Анаэробная инфекция: этиология, патогенез, антибиотикотерапия.– Минск, 1998.
Бешенство и другие лиссавирусные инфекции человека. – Мінск, 2002 (у суаўт.).
Иммунология : терминологический словарь. – Мінск, 2004.

Літаратура:
1. Мохнач, Г. Охотник за микробами / Галина Мохнач // Беларуская думка. – 2011. – № 8. – С. 34-41.
2. Титов Леонид Петрович : биобиблиография : 1972-2006. – Минск : ГУ РНМБ, 2006.
3. Цітоў Леанід Пятровіч // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. – Мінск : БелЭн, 2003. – Т. 17. – С. 120-121.
4. Научная биография Титова Л. П. // Республиканский научно-практический центр эпидемиологии и микробиологии [Электронный ресурс] : сайт. – – Режим доступа: http://www.belriem.by/structure/laboratoriya-klinicheskoj-i-eksperimentalnoj-mikrobiologii/nauchnaya-biografiya-titova-l-p. – Дата доступа: 18.12.2016.
5. Титов Леонид Петрович // Белорусский государственный медицинский университет [Электронный ресурс] : сайт. – – Режим доступа: http://www.bsmu.by/page/55/3224/. – Дата доступа: 18.12.2016.
6. Титов Леонид Петрович // Эпидемиолог.Ру [Электронный ресурс] : сайт. – – Режим доступа: http://www.epidemiolog.ru/persons/?ELEMENT_ID=1237. – Дата доступа: 18.12.2016.
7. Член-корреспондент Титов Леонид Петрович // Национальная академия наук Беларуси [Электронный ресурс] : сайт. – – Режим доступа: nasb.gov.by/rus/members/correspondents/titov.php. – Дата доступа: 18.12.2016.

ПІЛІПЕНКА ПАВЕЛ АНАНЬЕВІЧ
(1897-1975)

ПІЛІПЕНКА ПАВЕЛ АНАНЬЕВІЧ (16.12.1897, с. Анікавічы Горацкага павета Магілёўскай губ. – 1975, г. Кіеў). Ваенны дзеяч, генерал-маёр артылерыі (1945). Удзельнік Грамадзянскай і Вялікай Айчыннай войнаў.

Скончыў Кіеўскае Чырвонасцяжнае артылерыйскае вучылішча (1924). У Чырвонай Арміі з снежня 1918 г., на Паўднёвым фронце, палітрук. Баявы шлях у час Грамадзянскай вайны: Крэменчуг, Берылаў, Кахоўка, Перакоп, Генічэск.

З 1920 г. у войсках Заходняй акругі, БВА. У 1932 г. скончыў Акадэмічныя курсы ўдасканалення камсаставу. У 1941-1944 гг. на Закаўказскім, Паўднёва-Каўказскім, Сцяпным, 1-м Украінскім і 1-м Беларускім франтах – начальнік штаба артылерыі корпуса, арміі; намеснік камандуючага артылерыяй арміі.

У 1944-1949 гг. – камандуючы артылерыяй асобнага танкавага корпуса, камандзір армейскай артбрыгады.

Баявы шлях у час Вялікай Айчыннай вайны: пераваля Каўказскага хрыбта, Краснадар, Растоў, Берылаў, Кахоўка, Белая Царква, Сарны, Ковель, Познань, Берлін.

У 1952 г. выйшаў у запас. Жыў у Кіеве.

Узнагароджаны ордэнам Леніна, чатырма ордэнамі Чырвонага Сцяга ордэнам Суворава 2-й ступені, ордэнам Кутузава 2-й ступені, двума ордэнамі Айчыннай вайны, 8-ю медалямі.

Асноўныя публікацыі:
Мы художники-умельцы. – 1991.
Вдохновение : аранжировка цветов, флористика. – Минск, 1994.

Літаратура:
1. Лившиц, В. М. Пилипенко Павел Ананьевич // Лившиц, В. М. Гордость и слава Горецкой земли : в 3-х книгах / В. М. Лившиц. – Горки, 2015. – Книга 2: Земляки – Герои Советского Союза, генералы Вооруженных Сил и Министерства внутренних лел СССР. – С. 104-106.
2. Піліпенка Павел Ананьевіч // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Горацкага раёна. – Мінск, 1996. – С. 557.
3. Піліпенка Павел Ананьевіч // Беларуская Савецкая Энцыклапедыя : у 12 т. – Мінск, 1975. – Т. 8. – С. 435.
4. Пилипенко Павел Ананьевич // Долготович, Б. Д. Военачальники земли белорусской : энциклопедический справочник. / Борис Долготович – Минск: БелЭн, 2005. – С. 125.
5. Пилипенко Павел Ананьевич // Википедия [Электронный ресурс] : свободная энциклопедия. – Режим доступа: https://ru.wikipedia.org/wiki/Пилипенко.... – Дата доступа: 5.12.2016.
6. Пилипенко Павел Ананьевич // КВЗРИУ им. С. И. Кирова [Электронный ресурс] : сайт. – Режим доступа: http://www.kvzriu.org/forum/viewtopic.php?f=92&t=1869. – Дата доступа: 5.12.2016.

Письмо выпускника училища 1924 года гвардии генерал-майора артиллерии Пилипенка П.А., написанное в 1950 году.
НАЧАЛЬНИКУ КИЕВСКОГО ОРДЕНА ЛЕНИНА КРАСНОЗНАМЕННОГО АРТИЛЛЕРИЙСКОГО УЧИЛИЩА ИМЕНИ С.М.КИРОВА.
гор. Киев.

С несказанной радостью и гордостью, как бывший воспитанник, узнал я о том, что КИЕВСКОЕ ордена ЛЕНИНА КРАСНОЗНАМЕННОЕ АРТИЛЛЕРИЙСКОЕ УЧИЛИЩЕ имени С.М.КИРОВА 1-го мая 1950 года будет отмечать свою 30-ти летнюю годовщину.

Как сын, любящий свою мать, считаю своим счастьем и долгом поделиться своими личными воспоминаниями и благодарить училище за то, что оно воспитало меня, как верного сына славной плеяде советских артиллеристов, честно служивших и служащих своей Советской Родине по защите ее священных, неприкосновенных границ.

В июне 1921 года 24-х летним юношей по окончании гражданской воины я добровольно переступил порог училища и любовно встреченный им, окруженный вниманием и заботой был зачислен в число его воспитанников. Обстановка в то время была крайне тяжелая. Каждый из нас ее сознавал. Спаянные партийной организацией, дружно трудясь, упорно преодолевая препятствия хозяйственно-бытового порядка, мы неустанно работали над овладением артиллерийским мастерством в те тяжелые годы /1921-1924 г.г./. Нас не страшил холод в помещениях батарей, холод и дым в классах, недостаток учебных пособий. Благодаря заботе своих руководителей, настойчивости и изобретательству курсантов все препятствия казались для нас забавой / правда, серьезной забавой /.

Мы не жаловались на пищу, на примерзание в столовой мисок к столам до разлива в них "супа", в котором "крупинка за крупинкой гоняется". Мы, как один, в строю батареи перед завтраком единодушно поднимали руки за отчисление из своей скромной пайки хлеба граммы в помощь голодающим с горестью на душе насмотревшись на замерзшие трупы матерей с младенцами, вывозимые из Киевского вокзала в район Соломенского кладбища. Для нас было больший праздником на завтрак получить 100 грамм колбасы, изготовленной на "колбасном предприятии" КОДРЯНА (заведующий продовольствием -прим. модератора) из мяса падавших лошадей. Как во времена ПОМЯЛОВСКОГО бурсаки, свое удовлетворение курсанты после завтрака выражали шутливым ржанием "и-га-га" перед началом занятий.

Несмотря на тяжелую обстановку в быту и учебе мы находили время и для разумного, культурного отдыха; у нас был свой школьный курсантский духовой оркестр /ЦИЛОВ, ВИНОВСКИЙ и др./, своя художественная и, я бы сказал, богатая, художественная самодеятельность, в которой принимал участие и я.

Мы бдительно несли караульную и внутреннюю службу. Всем нам было ни по чем ходить в караул на ЛЫСУЮ ГОРУ и в среде бодрствующей смены вести шуточные разговоры о призраке когда-то повешенного на ней БАГРОВА, убившего СТОЛЫПИНА. Этого призрака тогда боялся курсант ДОМБРОВСКИЙ, которому от меня, как разводящего, однажды попало за поднятую им панику на посту»

С чувством благодарности вспоминаю я своих начальников в лице начальника школы - КРОНЕБЕРГА, КОДРЯН, ТАРАСОВА, МАКАРОВА, КАРКЕШКИНА, ПОШКУС и др. Последнего я встретил во время боев в период Отечественной войны, как Начальника штаба мехкорпуса под командованием ныне генерал-лейтенанта - ОБУХОВА. Моей задачей в то время, как Заместителя Командующего артиллерией 1 армии, было обеспечить в артиллерийском отношении действия этого корпуса. Успех его был обеспечен и в нем немаловажную роль сыграли воспоминания о совместной работе с т.ПОШКУС в стенах родного юбиляра.

В моей памяти сохранились надолго имена моих однокашников: ЖИТЛОВ, СТУМБУР, БОРСУКОВ / ныне, кажется генерал-полковник, САНЬКО, КАСПЕРОВИЧ, БОГАТЫРЕВ, ПАНИТКИН, БРАВОРНИК, МУФЕЛЬ, МЕДОВКИН, ШЕВЧЕНКО, КАЛЕНИЧЕНКО, ВАСИЛЬКОВ, ЛАВРИНОВИЧ. Приятные воспоминания о друзьях и хочется верить, что все они честно выполнили и, оставшиеся в живых, - выполняют свой долг перед Родиной, как сыновья, достойные имени своей любимой матери - юбиляра.

В 1924 году юбиляр, вооружив нас знаниями и большевистским напутствием, направил нас в части, на практическую работу.

Приятно вспомнить и коротко изложить свой путь, пройденный за время с момента выпуска до кануна славного юбилея училища :
- 1924 - 1931 г.г.: командир взвода, батареи, командир дивизиона.
- 1931 - 1938 г.г.: Начальник штаба корпусного артполка, командир артполка.
- 1941 - 1944 г.г.: Начальник штаба артиллерии корпуса, начальник штаба артиллерии армии, зам. командующего артиллерией армии.
- 1944 - 1949 г.г.: Командующий артиллерией отдельного танкового корпуса, командир армейской артбригады.

Благодарен нашей партии и правительству за то, что они за мои скромные заслуги отметили меня правительственными наградами: орденом ЛЕНИНА, четырьмя орденами КРАСНОГО ЗНАМЕНИ, орденом СУВОРОВА и КУТУЗОВА, двумя орденами ОТЕЧЕСТВЕННОЙ ВОЙНЫ, восьмью медалями. В 1945 г. - был ранен.

Свой путь в Вооруженных Силах нашей Родины начал с 1918 года, в ряды ВКП/б/ вступил в 1919 году.

Мой боевой путь во время гражданской войны: КРЕМЕНЧУГ, БЕРИЛ0В, КАХОВКА, ПЕРЕКОП, ГЕНИЧЕСК.

Отечественную войну начал на Кавказе.

Боевой путь : перевалы Кавказского хребта, КРАСНОДАР, РОСТОВ, БЕРИСЛАВ, КАХОВКА, БЕЛАЯ ЦЕРКОВЬ, САРНЫ, КОВЕЛЬ, ПОЗНАНЬ, БЕРЛИН.

Ныне мне 52 года / 1897 г. / креплюсь, бодрюсь, как хочется еще работать с тем, чтобы славные традиции, унаследованные в, стенах нашего любимого юбиляра продолжать на многие, многие годы во славу могущества сталинской артиллерии наших, овеянных славой, Вооруженных Сил!

Слава тебе, любимая мать-юбиляр, носящая на своей груди орден великого ЛЕНИНА!

Слава тебе, помнящей нас, своих питомцев, КРАСНОЗНАМЕННАЯ!

Слава тебе, носящей имя великого трибуна революции - С.М.КИРОВА!

Слава тебе, юбиляр, тридцать лет воспитывающей на славных традициях наших Вооруженных Сил своих сыновей, верных своей Родине, советскому народу и правительству, своей любимой партии ЛЕНИНА-СТАЛИНА!

ГВАРДИИ ГЕНЕРАЛ-МАЙОР _____________/ ПИЛИПЕНКО/

15 марта 1950 года
гор.Грозный, войсковая часть 28230

НОВІКАВА КАЦЯРЫНА ФЁДАРАЎНА
(1923)

НОВІКАВА КАЦЯРЫНА ФЁДАРАЎНА (1923, в. Шапялёўка Горацкага р-на, Магілёўскай вобл.), педагог, аранжыроўшчык кветак, майстар дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

Працавала на станцыі юных натуралістаў (цяпер гэта Рэспубліканскі цэнтр экалогіі і краязнаўства, г. Мінск). Затым чытала лекцыі ў інстытуце ўдасканалення настаўнікаў (цяпер Мінскі гарадскі інстытут развіцця адукацыі). Дзякуючы навучальным семінарам ў многіх школах горада з’явіліся профільныя гурткі па гэтым кірунку дэкаратыўна-прыкладнай творчасці.

Практычная работа з дзецьмі дазволіла падрыхтаваць кнігу «Мы художники-умельцы» (1991).

Аўтар кнігі «Вдохновение. Аранжировка. Флористика». Зараз друкуе артыкулы ў часопісах «Алеся», «Гаспадыня» «Счастливая семья».

Сваё творчае жыццё яна прысвяціла працы з дзецьмі. Разам з выкладчыцкай дзейнасцю майстар прымала ўдзел у розных семінарах, міжнародных выставах, ўзнагароджвалася дыпломамі, мае шэраг публікацый, выдадзеных кніг пра працу з прыроднымі матэрыяламі.

Прадстаўляла свае экспазіцыі на многіх міжнародных выстаўках (Ленінград, 2003; Парыж, 2004).

У 2012 г. адкрыта персанальная выстава прац у доме-музеі І з’езда РСДРП (г. Мінск) пад назваю «В соавторстве с природой». У 2016 г. у выставачнай зале «Берагіня» Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта адкрылася экспазіцыя «Вознесение душ»

Майстар працуе ў некалькіх кірунках: фларыстыцы, мініяцюры, аранжыроўцы кветак, лясной скульптуры.

Асноўныя публікацыі:
Мы художники-умельцы. – 1991.
Вдохновение : аранжировка цветов, флористика. – Минск, 1994.

Літаратура:
1. Бядуліна, К. Чуць пах духмяных кветак : у Доме музеі І з’езда РСДРП адбылася выстаўка-прэзентацыя работ Кацярыны Новікавай [ураджэнкі Горацкага раёна] «У сааўтарстве з прыродай» / Кацярына Бядуліна // Лiтаратура i мастацтва. – 2012. – 9 сакавіка. – С. 21.
2. Жабінская, М. Ёй рупіць вярнуцца на дзіцячыя сцежкі / М. Жабінская // Ленiнскi шлях (Горкі). – 2010. – 7 жніўня. – С. 4.
3. Жабінская, М. П. Скульптура лясная : [у т. л. пра твор К. Новікавай «Лесавік»] / М. П. Жабінская // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. – Мінск : БелСЭ, 1987. – Т. 5. – С. 36.
4. Жабінская, М. Творы мастацтва з галінак і шчэпак... / Марыя Жабінская // Лiтаратура i мастацтва. – 2011. – 6 мая. – С. 16.
5. Мартинкевич, А. От старости спасет энтузиазм / Алла Мартинкевич // СБ. Беларусь сегодня. – 2012. – 1 марта. – С. 14.
6. Хурсевич, А. Искусство приносить радость : [о творчестве уроженки Горецкого района, флористе Новиковой Екатерины Федоровны] / Анастасия Хурсевич // Гаспадыня. – 2013. – № 11. – С. 20-21.
7. Загорская, А. 93-летняя минчанка открыла в БНТУ выставку работ из природных материалов / Алеся Загорская // Минск-Новости [Электронный ресурс] : сайт. – Режим доступа: http://minsknews.by/blog/2016/10/12/93-letnyaya-minchanka-otkryila-v-bntu-vyistavku-rabot-iz-prirodnyih-materialov/. – Дата доступа: 3.12.2016.
8. Гаврилюк, Л. Выставка «В соавторстве с природой» / Любовь Гаврилюк ; фото Александра Батура // Дикая природа Беларусі [Электронный ресурс] : сайт. http://www.wildlife.by/node/14368. – Дата доступа: 3.12.2016.
9. Дашук, А. «А мужа я выбирала по внешности – хотелось, чтобы был повыше» / Алеся Дашук // Комсомольская правда [Электронный ресурс] : сайт. – Режим доступа: http://www.kp.by/daily/26600.4/3615629/. – Дата доступа: 3.12.2016.

НОВІКАЎ ДЗЯМ’ЯН РАМАНАВІЧ
(1896-1976)

НОВІКАЎ ДЗЯМ’ЯН РАМАНАВІЧ (5.10.1896, в. Шапялёўка, Горацкага пав. – 31.01.1976, г. Горкі), заслужаны дзеяч культуры БССР (1965), дырэктар бібліятэкі БСГА (1919-1941, 1946-1976).

У 1913 г. паступіў у Горацкае каморніцка-агранамічнае вучылішча. У 1930 годзе скончыў агранамічны факультэт БСГА. Пад яго кіраўніцтвам узнік гурток самаадукацыі імя М. Я. Рубакіна. З моманту адраджэння Горацкага інстытута (1919) становіцца дырэктарам яго бібліятэкі. Займаецца зборам кніг, арганізуе бясплатны кнігаабмен з бібліятэкамі Масквы, Ленінграда і некаторымі замежнымі. Да 1940 г. у бібліятэцы інстытута было сабрана больш за 630 тыс. тамоў кніг. Займаўся вывядзеннем новых гатункаў кветак. Адзін з выведзеных сартоў геаргін назваў імем паэта Я. Купалы («Купала»), Я. Купала ў сваю чаргу прысвяціў Д. Р. Новікаву верш «Сярод дубоў і ліп адвечных». Падрыхтаваў дысертацыю па кветаводству, але з-за вайны абараніць не паспеў.

У час Вялікай Айчынай вайны камандаваў будаўнічым батальёнам, быў намеснікам камандзіра палка. У 1944 г. пачаў весці пошукі слядоў вывезеных фашыстамі кніг з бібліятэкі БСГА. Было вернута ў бібліятэку больш за 800 экз. У 1946 г. дэмабілізаваўся і пачаў працаваць над аднаўленнем бібліятэкі БСГА. За асабістыя сродкі набыў для бібліятэкі шкафы, пабудаваў кветкавую аранжарэю, якая паклала пачатак кветкавай гаспадарцы акадэміі.

Узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, медалямі «За вызваленне Варшавы» «За ўзяцце Берліна» «За перамогу над Германіяй» «За працоўную адзнаку» (1940), Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР. На будынку бібліятэкі БСГА ўстаноўлена мемарыяльная дошка (1980).

У 2016 годзе на базе бібліятэкі БДСГА адбылася рэспубліканская навукова-практычная канферэнцыя «Інавацыйны менеджмент ў развіцці сучаснай універсітэцкай бібліятэкі», якая была прымеркавана да 120-годдзя з дня нараджэння заслужанага дзеяча культуры Беларусі Дзям’яна Рамановіча Новікава.

На канферэнцыі было абвешчана аб рашэнні савета акадэміі (ад 07.10.2016 г.) за выдатныя заслугі перад акадэміяй і вялікі ўклад у станаўленне і развіццё бібліятэкі акадэмічнай бібліятэцы прысвоіць імя Д. Р. Новікава.

Літаратура:
1. Замскі, М. Слова пра цікавага чалавека / М. Замскі // Літаратура і мастацтва. – 1966. – 18 кастрычніка.
2. Карпицкая, К. Академической библиотеке присвоили имя ее основателя : [на базе БГСХА состоялась научно-практическая конференция «Инновационный менеджмент в развитии современной университетской библиотеки, посвященная 120-летию заслуженного деятеля культуры Д. Р. Новикова / Катя Карпицкая // Горацкі веснік. – 2016. – 22 кастрычніка. – С. 3.
3. Корнилович, Э. По призванию – краевед / Э. Корнилович // Ленінскі шлях (Горкі). – 1991. – 17 жніўня.
4. Лившиц, В. М. «Он был живой памятью академии...» : / В. М. Лившиц // С Горками и академией связаны судьбой : (события, люди и дела) : заметки краеведа / В. М. Лившиц. – Горки : БГСХА, 2013. – С. 15-35.
5. Лившиц, В. М. Сердце, отданное книге : к 100-летию со дня рождения Д. Р. Новикова / В. М. Лившиц. – Горки, 1996. – 35 с. – (Серия «Выдающиеся педагоги и воспитанники БСХА»).
6. Ліўшыц, У. Адданасць кнізе / У. Ліўшыц // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Горацкага раёна. – Мінск, 1996. – С. 540.
7. Медведева, Г. Верность книге, пронесенная через жизнь : [к 120-летию бывшего директора библиотеки БГСХА Демьяна Романовича Новикова] / Галина Медведева // Бібліятэчны свет. – 2016. – № 5. – С. 25-27.
8. Медведева, Г. Человек-легенда : [к 120-летию бывшего директора библиотеки БГСХА Демьяна Романовича Новикова] / Галина Медведева // Зямля і людзі. – 2016. – 7 верасня. – С. 13.

МЯДЗВЯДЗЁЎ ІГНАТ ЕЛІСЕЕВІЧ
(1919-2007)

МЯДЗВЯДЗЁЎ ІГНАТ ЕЛІСЕЕВІЧ (2.02.1919, в. Маслакі Горацкага р-на Магілёўскай вобл. – 26.12.2007, в. Маслакі Горацкага р-на), старшыня калгаса «Шлях Леніна» (Горацкі р-н), заслужаны работнік сельскай гаспадаркі (1980).

Скончыў Магілёўскі педінстытут, Інстытут народнай гаспадаркі. У 1934 – 1939 гг. працаваў у сістэме народнай адукацыі Смалявіцкага раёна Мінскай вобласці. У 1939 г. прызваны ў армію. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Ваяваў у складзе 1-га Прыбалтыйскага, 1-га Беларускага франтоў у якасці камандзіра аддзялення, ўзвода.

Пасля вайны ў 1947-1950 гадах працаваў завучам Маслакоўскай сямігадовай школы, у 1950-1956 гг. – дырэктарам Анікавіцкай сямігадовай школы. З 1956 г. – старшыня калгаса імя Будзённага Горацкага раёна, з 1962 г. – калгаса «Шлях Леніна». З 1990 г. – загадчык Маслакоўскага філіяла Горацкага гісторыка-этнаграфічнага музея.

Узнагароджаны ордэнамі Леніна (1986), Кастрычніцкай рэвалюцыі (1977), Айчыннай вайны І ступені, «Знак Пашаны», двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1966, 1974) і 12 медалямі, Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР (1979).

Шматразовы ўдзельнік ВДНГ (узнагароды: 3 Ганаровыя Дыпломы, 4 залатыя (1966, 1974) і 2 бронзавыя медалі). За удасканаленне арганізацыі будаўніцтва жылых дамоў, забудоў культурна-бытавога і вытворчага прызначэння ў пасёлку Маслакі ўзнагароджаны бронзавым медалём ВДНГ СССР (1983).

Літаратура:
1. Васильева, Л. «Он памятник себе воздвиг...» / Л. Васильева // Ленiнскi шлях (Горкі). – 2009. – 28 лістапада. – С. 2.
2. Власенко, М. Дед / М. Власенко // Региональные ведомости (Горкі). – 2000. – 10 марта.
3. Лившиц, В. М. Медведев Игнат Елисеевич // Лившиц, В. М. Гордость и слава Горецкой земли : в 3-х книгах / В. М. Лившиц. – Горки, 2015. – Книга 3: Герои Социалистического Труда, заслуженные работники народного хозяйства, культуры, художники и писатели. – С. 23.
4. Медведев Игнат Елисеевич // Ленінскі шлях (Горкі). – 2007. – 29 снежня. – С. 8.
5. Мядзведзёў Ігнат Елісеевіч // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Горацкага раёна. – Мінск, 1996. – С. 550.
6. Мядзведзёў, І. Е. Былі часы ўздыму, часы рэкордаў… / І. Мядзвядзёў // Ленінскі шлях (Горкі). – 1999. – 29 верасня.
7. Старшыня калгаса // Ленінскі шлях (Горкі). – 1966. – 3 снежня.
8. Шылава, Л. Маслакоўскі аксакал / Л. Шылава // Ленінскі шлях (Горкі). – 2004. – 4 лютага.
9. Юшкевіч, В. Салдат і хлебароб / В. Юшкевіч // Магілёўская праўда. – 1986. – 6 верасня.