Дарэчы, сёлетні год стаўся для Аляксандра Віктаравіча, ў нейкім сэнсе, аж двойчы юбілейным. Так, мы ўжо расказвалі пра тры яго кнігі, якія святкуюць свае гадавіны з часу выдання. Пісалі таксама і пра літаратурную экспазіцыю, што ладзілася ў горацкай бібліятэцы з нагоды 65-годдзя паэта і сабрала амаль поўную калекцыю твораў Клачкова. А цяпер яшчэ і нізка новых вершаў! Трэба ўдакладніць, што вялікая частка рэчаў са зборніка была напісана ажно два з лішнім дзесяцігоддзя таму, а іншыя дык увогуле датуюцца апошнім годам. Зрэшты такая часавая неаднароднасць састаўных кампанентаў з’явілася, на наш погляд, адной з цікавых асаблівасцей гэтай невялічкай кніжкі.

Адметна, што першы яе раздзел «Гісторыя і сучаснасць» складаюць напісаныя па-руску творы пачатку дзевяностых. Час масштабных пераломаў у грамадстве, перыяд балючай разгубленасці – ці значны ўплыў ўсё гэта мела на вершы Клачкова той пары? І так, і не. З аднаго боку, ён задаецца прамым пытаннем «Кто в войне Гражданской был виновник?..», адкрыта прызнаецца, што яго «несказанная давит усталость, леденящий за Родину страх». Але разам з тым гэтая палітычная акрэсленасць, прывязанасць да канкрэтнага моманту ніколі не становіцца ў яго дамінантай, не бяре ў палон творчую думку паэта. Ён нібыта і тут, у самым эпіцэнтры сучаснага Барадзіно, дзе грыміць зброя і «сержант со своим пулеметом сыплет трассеры», дзе «война без дураков, железо и огонь» ды іншыя пякучыя прыкметы скрыжавання эпох. І адначасова клачкоўскія вершы менш за ўсё блізкія хоць да якой-небудзь памфлетнасці ці вострасацыяльнай тэматыкі. Галоўным чынам з-за свайго ціхага і дужа асабістага гучання - яно адчуваецца ў амаль трыццацігадовай вытрымкі радках, што складаюць першы раздзел новага зборніка.

Нярэдка такія медытатыўныя роздумы бываюць звернуты да Творцы - «указать путь без суеты», умацавацца ў веры, абараніць дзетак просіць паэт, адчуваючы ўсю цяжкасць неабходнасці забыцца пра «гордость и срам, поднимаясь к Твоему порогу». Адкрыжавацца ад грахоўнасці і ганьбы - задача ня з лёгкіх. Ды й увогуле, ці пад сілу яна слабому чалавеку? «Ці чуе Ён простыя словы, малітву за родных і блізкіх?» - так узнікае ў ранняй творчасці Клачкова ідэя своеасаблівай тэадыцэі - апраўдання Бога нягледзячы на ўсю наяўнасць зла ў свеце. Няхай не ярка выяўлены, але такі матыў стане, на наш погляд, пазней ў вершах горацкага аўтара скразным. Пры гэтым, зусім не абявязкова, каб у тэксце сустракаліся канкрэтныя звароты ці абазначэнні. Ён, «вялікі і шчодры», «нябеснае вечнае вока» - нават неназваным будзе прысутнічаць ва ўсіх пазнейшых кніжках Клачкова як апошняя інстанцыя, з усёй паўнатой адказнасці за сваё стварэнне. І мы будзем адчуваць боскую наяўнасць падспудна, нават калі апісваюцца сяброўскія летнія вячоркі ля вогнішча, альбо ласкавы подых вясновага ветрыка.

У поўнай меры яно адносіцца і да другой часткі «Формул жыцця». «Усемагутны Божа», «Усемагутны і Вечны», «Моцны і Мілы» – менавіта такім малюецца ў гэтых вершах неспазнавальны і бясконца міласны Аўтар Сусвету. І Ён літаральна ва ўсім. У дрэвах без лісця, у прысыпаных першым сняжком сцяжынках, у неспасціжымым вядзьмарстве маладзіка на небе. Навальніца, лістапад, летні дождж, карціны шчаслівага і павольнага лета, царква ў Кіжах – пра што б не пісаў паэт, яно будзе прасякнута перажываннем Бога ў сабе і спазнаннем свету праз адкрыццё ў ім векавечнага Абсалюту. Такі духоўны вопыт можа быць трагічным – і тады гэтае знаходзіць пэўнае адлюстраванне і ў творчасці.