Горацкі лінгвіст

Горацкі лінгвіст

16.05.2023


13 мая, 100 год таму, у вёсцы Логвіна Горацкага раёна Магілёўскай вобласці ў сялянскай сям’і, нарадзіўся наш зямляк, дацэнт кафедры стылістыкі і літаратурнага рэдагавання факультэта журналістыкі Белдзяржуніверсітэта, вядомы беларускі лексікограф і стыліст Сцяпан Мітрафанавіч Грабчыкаў.

Подробнее

У 1941 г. закончыў дзесяцігодку, атрымаўшы атэстат выдатніка, і ў першыя дні Вялікай Айчыннай вайны быў прызваны ў рады Савецкай Арміі. За баявыя заслугі ў гады Айчыннай вайны узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені, ордэнам Славы III ступені і шасцю медалямі. У 1946 г. пасля дэмабілізацыі С. М. Грабчыкаў паступае на філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага універсітэта, які закончы ў у 1951 г. і быў накіраваны на працу ў Маладзечанскі настаўніцкі інстытут.

3 сакавіка 1957 г. C. М. Грабчыкаў працуе ў выдавецтве «Народная асвета» у якасці старшага рэдактара. 3 гэтага часу пачынаецца яго актыўная лексікаграфічная праца. Шмат часу і старання аддаў ён стварэнню «Слоўніка мовы В. ДунінаМарцінкевіча» — першай у гісторыі беларускай лексікаграфіі працы па сістэматычнаму і поунаму апісанню лексікі. Гэтая капітальная праца атрымала высокую ацэнку спецыялістаў-лексікографаў не толькі ў нашай рэспубліцы, але і за яе межамі. У 1968 г. С. М. Грабчыкаў абараніў кандыдацкую ды сертацыю «Слоўнік мовы Дуніна-Марцінкевіча і важнейшыя асаблівасці лексікі пісьменніка».

Пяру таленавітага лексікографа належыць каля 50 навуковых прац. Ен аўтар «Русско-белорусского словаря» для школ (шэсць выданняў), «Арфаграфічнага слоўніка беларускай мовы» для пачатковых школ (тры выданні), «Беларуска-рускага слоўніка» (чатыры выданні). Прыхільна сустрэты чытачом яго папулярныя кніжкі «Чырвоныя лісткі календаря» і «Слова аб роднай прыродзе» (тры выданні).

3 1970 г. да выхаду на пенсію С. М. Грабчыкаў працаваў на кафедры стылістыкі і літаратурнага рэдагавання факультэта журналістыкі ЕДУ. Ен вёў курс сучаснай рускай мовы і чытаў спецкурс па тэорыі і практыцы рэдагавання. За час працы на факультэце журналістыкі напісау і выдаў вельмі патрэбныя шырокаму беларускаму чытачу дапаможнікі «Цяжкія выпадкі словаўжывання ў беларускай мове», «Цяжкія выпадкі ўжывання блізкіх па гучанню слоў», «Межязыковые омонимы и паронимы». Незадоўга перад смерцю С. М. Грабчыкаў закончыў працу над рукапісам кнігі «Омонимичные и близкие по звучанию слова в русском и белорусском языках» і здаў яго ў выдавецтва.

За час працы на кафедры стылістыкі і літаратурнага рэдагавання Сцяпан Мітрафанавіч ажыццявіў паспяховую спробу далучыць да навукова-лексікаграфічнай працы студэнтаў факультэта журналістыкі. Пад яго кіраўніцтвам некалькі гадоў студэнты вялі працу па стварэнню слоуніка паэм Янкі Купалы.

Як высокаадукаваны спецыяліст, сціплы, прынцыповы і добразычлівы чалавек C. М. Грабчыкаў карыстаўся вялікім аўтарытэтам сярод калектыву супрацоўнікаў і студэнтаў факультэта журналістыкі. Светлая памяць аб Сцягіане Мітрафанавічу Грабчыкаве — нястомным рупліўцу на ніве беларускай філалогіі — назаўсёды застанецца ў сэрцах тых, хто ведаў яго і працаваў разам з ім.



Сводный электронный каталог библиотек Могилевской области
Сводный электронный каталог библиотек Беларуси
ГУК "Белыничская централизованная библиотечная сеть" УК "ЦБС г. Бобруйска" ГУК "Централизованная библиотечная сеть Бобруйского района" ГУК "Централизованная библиотечная сеть Быховского района" ГУК "Сеть публичных библиотек Глусского района" ГУК "Дрибинская библиотечная сеть" ГУК "Сеть библиотек Кировского района" ГУК "Климовичская библиотечная сеть" ГУК "Библиотечная сеть Кличевского района" ГУК "Костюковичская библиотечная сеть" ГУК "Централизованная библиотечная система Краснопольского района" ГУК "Библиотечная сеть Кричевского района" ГУК "Круглянская централизованная библиотечная система" УК "ЦСГПБ г. Могилева" ГУК "Сеть публичных библиотек Мстиславского района" ГУК "Централизованная библиотечная сеть Осиповичского района" ГУК "Централизованная сеть публичных библиотек Славгородского района" ГУК "Библиотечная сеть Хотимского района" ГУК "Чаусская библиотечная сеть" ГУК "Централизованная библиотечная сеть Чериковского района" ГУК "Централизованная библиотечная сеть Шкловского района" Могилевская областная библиотека им.В.И.Ленина